Dempsey zorgt voor zijn vader met COPD

Dempsey Spaan (31) is mantelzorger van zijn vader Chris (68), die al ruim dertig jaar met COPD leeft. Ze wonen samen in Purmerend. ‘En dat gaat hartstikke goed,’ vertelt Dempsey.

‘Ik zou mijn vader niet in een zorginstelling willen achterlaten. Wij regelen het met zijn tweeën. We doen alles in goed overleg zodat ik ook tijd voor mezelf kan hebben. We zijn niet alleen vader en zoon, maar ook hele goede vrienden.’

Dempsey was nog jong toen zijn ouders gingen scheiden en zijn vader steeds zieker werd. ‘Toen ik zo 12-13 jaar oud was ging ik helpen door te koken, het huishouden te doen, basisdingen die je leert op jonge leeftijd. Toen het steeds slechter ging met zijn COPD en mijn vader nog maar weinig longinhoud had, was het best zwaar. Hij kon eigenlijk alleen nog maar op de bank liggen. En dingen die voor mensen die geen longziekte hebben probleemloos overgaan, kunnen voor mijn vader een ramp zijn. Bijvoorbeeld als hij zich verslikt. Dan kan hij het enorm benauwd hebben.’

Andere baan

‘Als er wat met hem is, laat ik natuurlijk alles uit mijn handen vallen en dan ga ik met hem naar het ziekenhuis of wat er nodig is in zo’n situatie. Dat werd niet gewaardeerd door de baas van de supermarkt waar ik werkte. Ik moest dus een andere baan zien te regelen. Nou had ik een echte computerhobby en ik wist best veel over IT. En toen was er een groot tekort aan IT’ers. Ik heb toen IT-bedrijven aangeschreven, zo van: ik ben heel gemotiveerd, leid mij maar op! En zo ging het. Het bevalt me erg goed in de IT. Fijn bedrijf waar ik nu werk. En als het niet goed gaat met mijn vader kan ik gewoon thuis werken, geen probleem.’

Ventielen

‘Het ging wat beter nadat mijn vader longventielen had gekregen, dat scheelde zo’n 20 procent longcapaciteit die hij er ineens bij kreeg. Het gaf letterlijk en figuurlijk wat lucht. Hij kon weer wat meer en dat vond ik sowieso voor hem natuurlijk fijn om te zien.

En voor mij werd het wat behapbaarder. De periode voor de ventielen heb ik als het zwaarst ervaren.’

Verantwoordelijkheden

'Jonge mantelzorgers worden snel volwassen en verantwoordelijk, daar was ik geen uitzondering op, zeker door de zware jaren voordat mijn vader de ventielen kreeg. Je hebt op jonge leeftijd verantwoordelijkheden die je anders niet zou hebben op je dertiende. Je maakt veel mee, je moet zelf goed inschattingen maken wanneer je naar het ziekenhuis gaat bijvoorbeeld. En de steun die je krijgt van anderen kan wel eens beperkt voelen.

Hulp

‘Het zwaarst is als mijn vader echt ziek is, zoals toen hij corona had, of toen hij voor scepsis (bloedvergiftiging)het ziekenhuis in moest. Dat soort momenten zijn zwaar want dan heeft hij veel ondersteuning nodig met het herstel. Andere momenten zijn weer prima. Zijn stoma kan hij soms zelf vervangen, soms niet. Huishoudelijke hulp van buiten hebben we niet, zolang we dat samen kunnen rooien hoeft dat wat mij betreft ook niet.

'Denk ook aan jezelf'

‘Let op dat je aan jezelf blijft denken,’ benadrukt Dempsey. ‘Vergeet niet dat je je eigen leven hebt, blijf goed communiceren met elkaar. Als mantelzorger gaat de vader-zoonband vervagen. Je krijgt een vriendschappelijke band en een verzorgingsband. Daar moet je mee kunnen omgaan met elkaar. Wij zijn vader en zoon maar ook de grootste vrienden van elkaar, dat scheelt, we kunnen heel goed met elkaar praten.

We delen ook hobby’s zoals koken, fotografie, en vinyl draaien op de platenspeler. Dat is hartstikke leuk. Als ik iets voor mezelf wil, bespreken we dat met elkaar. En daar komen we eigenlijk altijd uit. Uitjes die we samen doen zijn vaak moeilijk te plannen. Want hij kan vaak niet inschatten hoeveel energie hij morgen heeft.

Vriendschappen en liefde

‘En ik onderneem zeker ook dingen voor mezelf, maar ik overleg het altijd. Het blijft natuurlijk zo dat ik minder aan mezelf toe kom en aan vrienden dan iemand die geen mantelzorger is. Maar de vriendschappen die ik heb zijn wel diepgaander omdat je over serieuzere zaken praat. En dan is het leuk om met vrienden uit eten te gaan en met elkaar te kletsen.’

Ingewikkelder wordt het voor Dempsey als hij verliefd wordt. ‘Ik heb een duidelijke keuze gemaakt dat ik voor mijn vader wil blijven zorgen. Ik kwam een leuk persoon tegen en ik zei: allemaal super leuk, maar ik blijf wel voor mijn vader zorgen, dat weet je. Nou, dat werd uiteindelijk toch niet zo op prijs gesteld, dus toen kwam er al snel een einde aan de romance.’

Blijf goed achter

Dempsey wil verder nog iedereen ergens voor waarschuwen. ‘Op jezelf letten betekent ook dat je de zakelijke kant van jezelf goed geregeld moet hebben. De realiteit is dat degene waar je voor zorgt ook een keer kan gaan overlijden. Dat kan morgen zijn of volgend jaar, maar het kan soms best snel gaan. En als je met een van je ouders samenwoont is het niet automatisch zo dat je in dat huis mag blijven wonen als hij of zij overlijdt. Het kan verschillend geregeld zijn bij verschillende woningbouwverenigingen. Maar zoek het uit en regel het goed. Want als je ouder overlijdt ben je al verdrietig genoeg en zit je niet te wachten op dit soort gedoe en spanningen dat je misschien je ouderlijk huis uit moet. Zelf hoef ik me daar geen zorgen meer over te maken, maar ik hoop natuurlijk dat mijn vader nog heel lang bij me blijft.’