Cellen in neus en oog toegangspoort voor coronavirus

“We hebben onderzocht welke cellen als eerste geïnfecteerd zouden kunnen raken met het coronavirus. Als we dat weten, kunnen we nadenken over manieren om de verspreiding van het virus terug te dringen”, vertelt Martijn Nawijn. 

“Voor ons onderzoek maken we gebruik van gegevens uit een groot internationaal - en mede door het Longfonds gefinancierd project: de Human Cell Atlas. Hierin worden alle cellen van het menselijk lichaam in kaart gebracht om gezondheid en ziekten te begrijpen. De data zijn vrij toegankelijk voor wetenschappers over de hele wereld. Onze interesse ligt specifiek bij de longen en bij de bovenste luchtwegen. We vroegen ons af: welke cellen zijn nu het meest kwetsbaar om besmet te raken met het coronavirus.”   

“We kwamen erachter dat die cellen vooral voorkomen in de neusholte en in het bindvlies van het oog. Dat maakt het coronavirus zo besmettelijk. Het MERS-virus komt het lichaam bijvoorbeeld binnen via de keel. En dus niet via de neus of ogen. Als je besmet raakt met het MERS-virus, zijn de gevolgen weliswaar een stuk ernstiger, maar het virus verspreidt zich veel minder goed dan het coronavirus.” 

“We willen weten waarom de ene groep wel ernstig ziek wordt van het coronavirus en de andere groep niet. Veel besmette kinderen hebben bijvoorbeeld alleen een neusverkoudheid, terwijl de kans dat ouderen na besmetting ernstig ziek worden groter is. Dit onderzoek is een eerste stap bij het zoeken naar een verklaring hiervoor. Het zou kunnen dat de ernstige klachten veroorzaakt worden door een té sterke afweerreactie van de geïnfecteerde cellen. Het was heel opvallend in ons onderzoek dat de geïnfecteerde cellen allemaal ook afweercellen werden. En die veroorzaken een sterke en overmatige afweerreactie waardoor mensen zo ziek worden.”  

“We zijn voorlopig nog niet van het virus af. Daarom moeten we achterhalen wie veel risico loopt op een ernstig verloop van de ziekte. We gaan daarom de neuscellen van verschillende groepen coronapatiënten met elkaar vergelijken. Als we meer weten over de specifieke cel-kenmerken, kunnen we beter voorspellen welk verloop de ziekte zal hebben. Zo kunnen we hopelijk op termijn voorkomen dat er mensen aan de beademing komen.”  

*Meer weten over dit onderzoek? De onderzoeksresultaten verschenen in het gerenommeerde medische tijdschrift Nature Medicine.

**Bij het onderzoek van Martijn Nawijn en Maarten van den Berge (UMCG) is gebruik gemaakt van het door Longfonds gefinancierde project de 'Human Cell Atlas’.