Inzicht in longaanvallen bij ernstig astma

Van alle mensen met astma heeft vijf tot tien procent ernstig astma. Het lukt hen niet om hun klachten onder controle te krijgen met medicijnen. Ze moeten daarom regelmatig naar het ziekenhuis voor controle of om behandeld te worden. Wetenschappers onderzochten wat het verschil is tussen milde en ernstige astma. ‘We wilden weten waardoor het komt dat het maar niet lukt om bij mensen met ernstig astma de klachten onder controle te krijgen’ zegt Ralph Stadhouders, onderzoeker aan het Erasmus MC. ‘Kennelijk gebeurt er bij hen iets in de long waardoor zij een andere ontstekingsreactie hebben.’ Longfonds steunde dit inmiddels afgeronde onderzoek.

Virussen opruimen

Bij een verkoudheid of griep voert het lichaam een stevige strijd tegen indringers. Meestal zijn die indringers vervelende virusdeeltjes. Bij mensen met ernstig astma veroorzaken die virussen vaak longaanvallen. Medicijnen helpen dan niet. De cel die bij een virusinfectie geactiveerd wordt is de CD8+ T-cel. Je spreekt het uit als: CD8 positieve T-cel. Deze cel doet bij iemand die gezond is goed werk: hij ruimt het virus op waardoor die persoon zich na een paar dagen weer beter voelt. Maar bij iemand met ernstig astma gebeurt er iets geks. Daar activeert de deze T-cel juist de ontstekingsreactie, waardoor de astmaklachten – zoals longaanvallen – verergeren. Ook zijn deze T-cellen minder gevoelig voor astmamedicijnen, zoals steroïden, waardoor deze medicijnen dus minder effectief zijn.

Bewijs

Onderzoekers dachten al langer dat de CD8+ T-cel een grote rol speelt bij ernstig astma. Maar in de afgelopen drie jaar vonden ze ook bewijs. ‘Dat lukte door samen te werken met andere wetenschappelijke centra in Groningen en Rotterdam. We verzamelden materiaal van bijna tweehonderd gezonde mensen en mensen met ernstig astma. Zoals bloed, spuug en stukjes longweefsel. De cellen in dit materiaal onderzochten we tot in detail. Zo zagen we bijvoorbeeld dat de hoeveelheid CD8+ T-cellen in het bloed van mensen met ernstig astma omhoog schoot bij een longaanval’ zegt Ralph Stadhouders. ‘Nu we dit weten, willen we ook begrijpen waarom deze cel overloopt naar de verkeerde kant. En hoe we kunnen voorkomen dat dit gebeurt.’

Oplossingen

De onderzoekers vonden een molecuul waarop de CD8+ T-cellen bij mensen met ernstig astma sterk lijken te reageren. Dat is een immuun-eiwit dat IL-33 heet. ‘Er wordt nu onderzoek gedaan naar een medicijn om dit molecuul onschadelijk te maken’ zegt Ralph Stadhouders. ‘Zo kunnen we in de toekomst mogelijk voorkomen dat mensen met ernstig astma een longaanval krijgen.’ De onderzoekers verwachten dat hier over een tijdje nieuws over te melden is. Daarbij blijven ze onderzoek doen om de CD8+ T-cel nóg beter te begrijpen.

Waarom steunt Longfonds dit onderzoek?

Dankzij het onderzoek van Ralph Stadhouders (Erasmus MC) begrijpen we de oorzaak van ernstig astma iets beter. Longfonds steunde dit onderzoek met een Junior Investigatorsubsidie: een bedrag van 200.000 euro. Met deze subsidie kunnen onderzoekers hun ideeën verder ontwikkelen. Longfonds vindt het belangrijk dat onderzoek aansluit bij de behoeften van mensen met een longziekte. Daarom dachten zij mee bij de opzet van dit onderzoek.

Tekst: Judith Langeland