Gezonde lucht en longen in de klas
De 104 leerlingen van groep 7/8 van de Amsterdamse basisschool De Biënkorf zijn sinds eind juni een stuk wijzer over longgezondheid en gezonde lucht. Samen met longspecialisten hebben ze hun longfunctie én fijnstof in de lucht rondom de school gemeten.
De aanleiding
Een jaar geleden werd het lesprogramma Snuffelfiets Junior – mede ontwikkeld door Longfonds – door de eerste basisschoolklas uitgevoerd. Het doel, leren over (on-)gezonde lucht en het effect ervan op je longen, sluit goed aan op het internationale Healthy Lungs for Life for Schools-project. Dat project is opgezet om kinderen bewust te maken van het belang van longgezondheid en om gewoonten te bevorderen die hun longen een leven lang beschermen. In het combineren van beide lesprogramma’s zagen we kansen voor nóg meer impact.
Samenwerking met 'Healthy Lungs for Life'
Waarom nu dit vervolg bij De Biënkorf? Dit najaar vindt in Amsterdam het jaarcongres plaats van de European Respiratory Society (ERS). Daar komen tienduizenden longspecialisten uit Europa samen. Rondom dit congres lanceert Healthy Lungs for Life hun publiekscampagne met aandacht voor gezonde longen en gezonde lucht. Hierop vooruitlopend besloten we als Longfonds de handen ineen te slaan met Healthy Lungs for Life en onze krachten te bundelen voor nog meer impact van onze beide lesprogramma’s. Basisschool De Biënkorf ontving ons met open armen voor het uitvoeren van de speciaal samengestelde lesweek.
Wat doen de longen?
De creativiteit van de leerlingen werd tijdens de lesdagen goed op de proef gesteld. Met ballonnen maakten ze een model van de longen in een borstkas, waarmee je het in- en uitademen kunt nabootsen. De ouders thuis vonden dit ook heel interessant om te zien!
Vragen aan longspecialisten
De leerlingen mochten alles wat ze wilden weten over longen en luchtkwaliteit vragen aan de longspecialisten. Zo waren ze nieuwsgierig of je met één long kunt leven, of het drinken van energy drinks slecht is voor je longen, of elektrische auto’s beter zijn voor de gezondheid dan ‘gewone’ brandstofauto’s en of vuurwerk slecht is voor de lucht.
Leuke weetjes
Ook stelden ze veel vragen over roken en vapen. Bijvoorbeeld: ‘Is het ook ongezond voor mij als mijn ouders roken?’, en 'Waarom is vapen zo verslavend?’ De longspecialisten beantwoorden de vragen én deelden leuke weetjes. Zo weten de leerlingen nu dat de rechterlong iets groter is dan de linker, en waarom dat zo is (hint: waar zit het hart?).
Ademtest groot succes
Daarna was het tijd om het uithoudingsvermogen aan te spreken: wat gebeurt er met je ademfrequentie na een minuut flink bewegen in de klas? Diverse longspecialisten van ziekenhuizen uit de regio waren present in hun witte jassen, om te meten hoeveel lucht de leerlingen maximaal kunnen in- en uitademen en met welke snelheid ze dat doen. De leerlingen deden enthousiast hun best om elkaar te overtreffen. De ademtest was een groot succes!
’We hebben nog nooit eerder een arts in de klas gehad, je kunt zien dat de kinderen veel vragen stellen en ook nadenken over hun eigen situatie.’
Geef voor Snuffelfiets Junior
Met jouw gift draag je bij aan innovatieve projecten in de klas.
Hoe gezond is de lucht?
De luchtkwaliteit in de klaslokalen wordt al gemeten, maar hoe zit het met de buitenlucht rondom de school? Dat gingen de leerlingen zelf ontdekken met de Snuffelfietssensoren die gratis beschikbaar waren gesteld door GLOBE Nederland. Deze sensoren schroef je op het stuur van de fiets om de hoeveelheid fijnstof in de lucht te meten. De leerlingen die niet op de fiets waren, trokken de wandelschoenen aan en gingen op pad met een Snuffelfietssensor-ketting.
Snuffelsensoren
Al snuffelend ontdekten de leerlingen dat rokende buschauffeurs wel ongezonde fijnstof produceren en elektrische bussen niet zoveel. Ook het weer speelde een rol: bij veel wind werd er weinig luchtvervuiling gemeten en bij drukkende warmte juist veel. Zowel de fietsende als wandelende kinderen vonden de tocht met de snuffelsensoren een leerzaam en avontuurlijk experiment.
Hoe kan het beter?
Als afsluiting van het lesprogramma werden de leerlingen uitgedaagd om na te denken over hoe zijzelf en de school de lucht gezonder kunnen maken. Daar kwamen goede ideeën uit. Een leerling die vaak met de auto naar school komt, wil bijvoorbeeld vaker gaan fietsen. De school kan daarbij helpen door meer fietsenrekken op het schoolplein te plaatsen. Andere ideeën waren om met de auto op vakantie te gaan in plaats van het vliegtuig, geen kampvuur te maken en geen vuurwerk meer af te steken. Een inspirerende brainstorm!
’Bij concerten, zoals toen ik bij Billie Eilish was, zijn zo veel mensen, daar moeten posters hangen met mededelingen hoe we goed voor onze gezondheid kunnen zorgen.’
– Leerling De Biënkorf
Doorfietsen
Eind september 2025 wordt - gekoppeld aan het ERS-congres - de campagne ‘Healthy Lungs for Life’ in Amsterdam gelanceerd. Daarbij worden de ervaringen met het lespakket breed gedeeld, met onder andere beleidsmakers en overheden, in de hoop dat meer kinderen kunnen leren over longgezondheid en gezonde lucht.
De ambitie is dat kinderen op alle basisscholen in Nederland net zo fanatiek als de leerlingen van de Biënkorf aan de slag gaan om als echte onderzoekers de werking van de longen te bestuderen en de luchtkwaliteit te meten met Snuffelfietssensoren!
Over Healthy Lungs for Life
Healthy Lungs for Life is een internationale campagne die mensen bewust maakt van het belang van longgezondheid door middel van verschillende evenementen, projecten en activiteiten. De campagne bestaat inmiddels al meer dan 10 jaar. Hun scholenproject is eerder al met succes toegepast in Barcelona, Milaan en Wenen. De lesmaterialen zijn onder andere beschikbaar in het Nederlands en vrij te gebruiken.
Over Snuffelfiets Junior
Het lesprogramma Snuffelfiets Junior is in 2024 ontstaan uit een samenwerking tussen Longfonds, de provincie Utrecht en Vereniging GDO met partner SME. De doorontwikkeling ligt in handen van GLOBE Nederland. Basisscholen die interesse hebben in het Snuffelfiets Junior lesprogramma over luchtkwaliteit, kunnen contact opnemen met de scholencoördinator van GLOBE Nederland via dorien@globenederland.nl.
