Gevoeligheid ontstekingscellen bij mensen met astma

Bij sommige mensen met astma werken normale ontstekingsremmers niet. Deze mensen zouden het liefst een medicijn willen dat goed werkt, maar geen vervelende bijwerkingen heeft. Maar hiervoor moet eerst duidelijk zijn waardoor de normale ontstekingsremmers bij hen onvoldoende helpen. Farmaceutisch immunoloog Suzanne Bal is bezig om dat uit te zoeken. ‘Het lijkt erop dat deze mensen veel van een bepaalde soort ontstekingscellen hebben. Ook zijn deze cellen veel actiever dan normaal.’ De ontstekingscellen die Suzanne met haar team onderzoekt, zijn pas net ontdekt. ‘Ze zitten vooral in de weefsels die in contact komen met de buitenlucht, zoals in je neus, longen en darmen. Maar in veel kleinere hoeveelheden dan de bekende ontstekingscellen. Daardoor hebben we ze vrij lang niet gezien. Nu de technieken waarmee we onderzoek doen steeds beter zijn, zien we deze cellen wel.’

100 proefpersonen

Welke mensen met een longziekte hebben extra veel van deze ‘nieuwe’ ontstekingscellen? En waarom zijn deze cellen bij de een veel actiever dan bij de ander? Op deze vragen probeert Suzanne Bal een antwoord te vinden. ‘Hoewel ze vooral in de longen zitten, zijn de cellen ook in het bloed terug te vinden. Dat maakt ons onderzoek makkelijker, want we willen liever niet in iemands longen kijken als het niet echt hoeft.’

Voor het onderzoek is bij 75 proefpersonen met verschillende vormen van astma bloed afgenomen. En ook het bloed van 25 gezonde personen wordt onderzocht. Door de resultaten te vergelijken, krijgen Suzanne en haar team veel informatie over hoe de ontstekingscellen zich gedragen. ‘We weten nu dat ze vooral veel voorkomen bij mensen met ernstig allergisch astma. Ook reageren de ontstekingscellen heel snel op veranderingen. Als iemand in aanraking komt met iets waarvoor hij allergisch is, komen ze als eerste in actie. Deze cellen zijn dus heel gevoelige types.’

Minder bijwerkingen

Een andere uitkomst van het onderzoek is dat de ontstekingscellen niet meer op medicijnen reageren als ze eenmaal in actie zijn. ‘Je zou deze cellen dus eigenlijk al eerder moeten onderdrukken, maar dat is lastig. Als je geen klachten hebt, neem je meestal ook geen medicijnen.’

Suzanne wil erachter komen hoe de ontstekingscellen zich precies gedragen bij verschillende mensen. Dat doet ze door tests uit te voeren met het bloed van de proefpersonen. Binnen een tot twee jaar denkt ze de eerste resultaten van haar onderzoek te hebben. ‘We hopen dat we hiermee een betere behandeling krijgen voor mensen die niet goed op de standaard ontstekingsremmers reageren. Het liefst wil je een medicijn ontwikkelen dat alleen de cellen in de longen remt die de klachten geven. En dan het liefst met een middel dat je kunt inhaleren, zodat het niet overal in je lichaam terechtkomt. Dan geeft het ook veel minder bijwerkingen. Maar voordat het zover is, moeten we precies weten wat er in de longen gebeurt.’

Buisje bloed inleveren

Dé toekomstdroom van Suzanne en haar collega’s is dat je een buisje bloed inlevert bij een laboratorium en vervolgens precies te horen krijgt welke medicijnen het beste bij je werken. ‘Een behandeling die helemaal is gericht op de persoon, daar willen we naartoe. Daar is vrijwel al het onderzoek op gericht, ook in de hele wereld. Maar hoe dicht we daarbij zitten, zou ik niet ik niet durven zeggen. Mijn onderzoek is slechts een stukje van de puzzel.’

• Thema: Astma
• Looptijd: 01-09-2018 tot 01-09-2021
• Soort subsidie: Jonge onderzoeker
• Bedrag: 200.000 euro  
• Naam onderzoeker: Suzanne Bal (Erasmus MC)