‘Davos maakte me tot wie ik nu ben’

‘Eind 2019 was ik voor het eerst sinds mijn jeugd terug in Davos. Het oude sanatorium stond er niet meer. Er is een nieuw astmacentrum gebouwd dat nog hoger in de bergen ligt. Ik gaf er een lezing en merkte meteen weer wat de schone lucht daar met me doet: ik kan veel vrijer ademen. Dat was ook het eerste wat me opviel toen ik er ooit als negenjarig ventje naartoe ging. Kort ervoor kreeg ik op mijn verjaardag zomaar ski’s. Mijn ouders vertelden dat ik een jaar naar het sanatorium in Davos zou gaan (dat later het Nederlands Astmacentrum zou heten, red.). Ik was heel allergisch, had zwaar astma en kon de helft van de tijd niet naar school. In ons Amsterdamse huis sliep ik in het vochtige souterrain waar de schimmel op de plinten zat. Mijn ouders hadden bovendien vaak ruzie. Als kind zuig je dat op, en de stress die ik erdoor kreeg maakte mijn astma alleen maar erger.’

Spannende tijd

‘Mijn ouders brachten me weg, met de trein. Na een paar dagen reisden zij weer naar Nederland en moest ik blijven. Wat had ik heimwee, want in het kindertehuis waar ik woonde waren ze niet aardig tegen me. Bovendien sprak niemand er Nederlands, dus zat er niets anders voor me op dan snel Duits te leren. Maar het was ook een spannende tijd. Ik moest het er in mijn eentje rooien en dat vormde mijn karakter. Door Prednison-injecties veranderde ik van een mager scharminkeltje in een sterker kind. Benauwd had ik het niet meer. Ik leerde skiën, heel goed skiën. Dat was geweldig want op school kon ik nooit meedoen aan sport. Door dat jaar in Davos ben ik geworden wie ik ben. Mijn eeuwige leeftijd is negen, zeg ik weleens.’

Rustiger leven

‘Terug in Nederland was ik veel zelfstandiger en mondiger dan vóór ik naar Davos vertrok. Na het gymnasium ging ik de toneelschool doen, wat mijn huisarts niet zag zitten. Want kon ik wel acteur worden met mijn astma? Dat was toch veel te zwaar voor mij? Maar op het toneel heb ik er nooit last van gehad. Blijkbaar kon ik mijn benauwdheid dan uitschakelen. Ik was zelfs zonder versterking verstaanbaar voor de hele zaal, ondanks mijn slechte longinhoud.

In de loop der jaren verbeterde mijn conditie enorm. Sinds mijn zevenendertigste heb ik weinig astma-aanvallen meer. De ontmoeting met mijn vrouw Monique was een keerpunt. Door haar kreeg ik een rustiger en regelmatiger leven. Ook woon ik inmiddels op zandgrond, die is minder vochtig. Bovendien probeer ik stress uit de weg te gaan, dat leverde mij vaak een hevige astma-aanval op. Ik gebruik nog wel wat onderhoudsmedicijnen, maar dan kan ik ook alles doen wat ik wil.’

Thuiswerker

‘In het coronajaar heb ik me erg koest gehouden. Elke dag wandelde ik met de hond in het natuurgebied achter mijn huis, maar ik ben nergens naartoe geweest. Ik wilde absoluut geen corona krijgen, want benauwd zijn vind ik verschrikkelijk. Fijn was dat ik dit jaar voor het eerst in jaren geen longontsteking kreeg.

Thuisblijven was niet zo’n punt voor mij, want ik ben een echte thuiswerker. Ik heb een filmscript geschreven en een theatermonoloog over mijn leven: Groeten uit Davos. Het eerste deel gaat helemaal over mijn tijd in Davos. Ik beschrijf hoe ik die periode als negenjarig jongetje beleefde. De bedoeling is om ermee het theater in te gaan, maar omdat alle voorstellingen zijn doorgeschoven is het in de theaters nu te druk. Daarom maak ik er eerst een podcast van, voor de website van Longfonds waarvan ik ambassadeur ben. Het is een soort eerbetoon aan wat Longfonds voor mij heeft betekend en allemaal voor elkaar heeft gekregen. Want kijk eens hoe goed het is afgelopen met dat negenjarige astmatische jongetje.’

Dokter Deen

‘Als ambassadeur wil ik mijn steentje bijdragen om longziekten de wereld uit te krijgen. Een paar jaar geleden kreeg ik na een landing op Schiphol een zware astma-aanval. Zo benauwd was ik in geen jaren geweest. Later bleek dat de lucht toen heel vervuild was. Samen met de directeur van Longfonds vertelde ik dit verhaal in de Tweede Kamer. Met succes, want kort daarna werd er een wetsvoorstel aangenomen tegen luchtvervuiling. Ook op andere manieren probeer ik iets te bereiken. Toen ik de tv-serie Dokter Deen schreef, verwerkte ik er een stoppen met roken-therapie van longarts Wanda de Kanter in. Daar heb ik nog speciaal contact met Wanda over gehad. Op die manier bereik ik veel mensen. Het zou toch prachtig zijn als er daardoor iemand van het roken is afgekomen.’

Tekst: Annemarie van Dijk. Fotografie: Emmely van Mierlo.