Sandra (30) bedwong met donorlongen de Mont Ventoux

Transplantatie

‘Ik was nooit de beste met gym, trok niet als snelste terug in het voetbalveld. Daar dacht ik niets van, behalve dat mijn conditie niet goed was.’ Nu kijkt Sandra (30) daar anders naar. Haar vader overleed met 41 jaar en haar tante met 40 jaar. ‘Toen bleek dat mijn nicht longfibrose had, hebben andere familieleden zich ook laten onderzoeken, waaronder ik.’ Zo kreeg Sandra in 2013 de diagnose longfibrose, op 21-jarige leeftijd.

Tot 2018 had ze hier niet veel last van. Ze draaide werkweken van 36 uur als verpleegkundige en kon over het algemeen prima meekomen met alles. ‘Tot ik in september 2018 een raar hoestje kreeg.’ De klachten werden erger, zo erg zelfs dat ze in juni 2019 op de longtransplantatielijst belandde. Die laatste weken ging ze snel achteruit. ‘Ook al stond ik op plek 1 op de lijst, het bleef spannend. Ik ben lang en smal en had daardoor een afwijkende maat longen nodig.’

Het verlossende telefoontje

Op een donderdag kreeg Sandra het verlossende telefoontje; de ambulance was met gierende banden onderweg om haar op te halen. ‘Ik weet nog dat ik First dates aan het kijken was. Mijn man Gerrit was net naar de tuinwinkel om een haag te halen. Op dat moment weet je eigenlijk niet wat je moet. Ik word dan heel praktisch. Ik heb Gerrit gebeld, het mijn familie laten weten en andere kleding aan gedaan. Alles gaat zo snel in die momenten.’ Binnen een half uur was de ambulance er.

In het ziekenhuis doorstond Sandra alle laatste testen. Toen duurde het nog tot 10 uur de volgende ochtend voordat ze zeker wist dat de operatie doorging. ‘Ik hield het afscheid kort, wilde er geen dramatisch moment van maken.’ Vlak voor Sandra de operatiezaal in ging, vertelde de anesthesist haar dat ze goed op haar zouden passen. ‘Ze gaf me echt het gevoel: het komt allemaal goed.’

Na drie maanden mocht Sandra rustig weer aan het werk en stond ze op het voetbalveld. Misschien niet met haar oude conditie, maar toch. Na een intensieve revalidatie bij de fysio stapte ze een klein half jaar na haar transplantatie op een racefiets. En toen kwam de Mont Ventoux in beeld.

Kan ik dit?

Is dat niet iets voor jou? Die vraag stelde haar transplantatie-arts aan Sandra. Het ging om een fietsclub en -evenement voor mensen die een orgaan hebben gekregen of donor zijn. De naam van de club is ‘Give & Live’. Één van de hoogtepunten met deze fietsclub is de beklimming van de Franse berg Mont Ventoux met mensen die allemaal op de één of andere manier verbonden zijn met orgaandonatie: donoren, ontvangers, naasten, transplantatie-artsen en andere medische professionals.

Sandra had er al over gelezen en wilde graag meedoen. Maar een berg fiets je niet zomaar op. Daar is wel wat voor nodig. Zoals medische tests om alles veilig en verantwoord te laten verlopen. En training. Sandra: ‘Ik trainde twee tot drie keer per week. En kort van tevoren deed ik met mijn man Gerrit nog een trainingsweek in Limburg. Mijn doel: de Mont Ventoux zelfstandig opkomen. Ik wilde niet geduwd worden en zelfs al moest ik kruipend omhoog: ik wilde het zelf doen.’

In juni 2022 moest het gebeuren. Met een groep van 70 getransplanteerden, medische buddy’s en andere betrokkenen ging Sandra de Mont Ventoux op. ‘Hoe dichterbij het kwam, hoe spannender ik het vond. Kan ik dit? Gaat het lukken? Ik zie er als een berg tegenop: ik weet nu waar dat spreekwoord vandaan komt.’

De beklimming

Voor de wekker van 5.40 uur was Sandra wakker. Spanning was er wel, zo vertelt ze, maar die neem je mee de berg op. Die kun je gebruiken. Met voedsel voor onderweg en de bidons gevuld begon haar fietstocht om 7.15 uur. Rustig, in haar eigen tempo fietste Sandra door lavendelvelden en bossen. ‘Ik ben een beetje een diesel en dat past goed bij de Mont Ventoux.’ De berg begint namelijk met een redelijk kalme klim met mooie uitzichten, het venijn zit hem in het laatste stuk. ‘Ik had dus genoeg tijd om op te warmen.’

Onderweg genoot Sandra van de uitzichten. ‘In het begin was ik veel aan het kletsen en lol aan het maken met Gerrit en mijn medische buddy Klara, nurse practioner in het UMCG. Andere fietsers haalden me in. Je maakt een praatje, spreekt elkaar moed in. Je doet het echt sámen, wat een heel mooie ervaring is.’

De aanmoediging geeft Sandra extra kracht. ‘Ik kon zelfs nog een klein eindsprintje trekken. Super dat dat nog in mijn tenen zat.’ In die laatste meters zie je jezelf voorbijkomen vertelt ze. ‘Dat ik dit allemaal kan doen, ook dankzij mijn donor. Het is een lastig gevoel om te omschrijven. Ik was direct trots dat we dit hebben kunnen bereiken. Ik en mijn man en buddy. Zonder hen had ik het niet gehaald.’

Na drie uur bereikt ze de top, waar ze de andere mensen in de armen valt. ‘Mijn man en mijn buddy bijvoorbeeld. Later was ook mijn transplantatie-arts er.’ Daarna kon Sandra andere fietsers die de berg nog opkwamen aanmoedigen. ‘Ik was zo aan het schreeuwen dat een andere fietser zei: “Jij hebt een goed stel longen gekregen!”’

Op dit moment is ze vooral heel dankbaar. ‘Wel of geen transplantatie was voor mij niet echt een keuze meer, maar ik ben zo blij dat ik de kans kreeg en het heb gedaan. Ik kreeg er zoveel voor terug, en ben dankbaar dat ik er nog ben. Ik weet dat ik geluk heb gehad. Hopelijk inspireert mijn verhaal anderen.’