Verslag Longpunt bijeenkomst Amsterdam op 6 mei 2025

Onderwerp van vanmiddag: 'Adembenemende angst'

Wie heeft daar niet mee te maken (gehad)? 
Vooral voor longpatiënten is dit een heikel probleem.

Wat is eigenlijk adembenemende angst? 
Wat voel je dan en wat gebeurt er dan?

Adembenemende angst gebeurt als je ergens hevig van schrikt. Je adrenaline gaat omhoog, je gaat sneller ademen, je hart gaat sneller kloppen. Dit overkomt veel van de 600.000 COPD patiënten die er in Nederland zijn. Maar ook andere longpatiënten hebben deze ervaring wel eens meegemaakt. 

Tussen de 50-70% van de longpatiënten ontwikkelen een klinische angststoornis maar nog geen 30% van de patiënten krijgen een adequate behandeling. 

Als je bij bewegen benauwd word, kun je daar angstig van worden. 
Als je hierdoor minder bewegen kun je in een neerwaartse spiraal terechtkomen. Doordat je het benauwd krijgt beweeg je minder uit angst voor meer longaanvallen. Door het minder bewegen, gaat je spierkracht steeds meer achteruit. Dit betekent dan weer een afname van je levenskwaliteit. 
Je kan steeds minder goed tegen prikkels. 
De duur van de herstelperiode na een longaanval kan 6 weken tot 3 maanden duren. 

Wat doet angst met je?

Lieke geeft heel levendig en duidelijk een voorbeeld van een beer. 
 

Wat gebeurt er als er ineens een grote beer voor je staat? Je denkt niet; och het is maar een beer! Nee, de eerste impuls is hard wegrennen! Zoals eerder aangegeven, versnelt je ademhaling, je hartslag en je wordt benauwd. 

Het gevoel van benauwdheid gebeurt op basis van gedachten, van wat je op dat moment denkt. Benauwdheid is als longpatiënt niet te vermijden. 
Wat je dus als longpatiënt moet proberen is er mee te leren leven. In geval van een angstaanval, moet je proberen om je hoofd tot rust brengen, je aandacht op iets anders te leggen, afleiding te zoeken en jezelf te ontspannen. Dit gaat natuurlijk niet zomaar, maar is wel belangrijk. 
Een spontane reactie van een van de aanwezigen is het voorstel om te gaan zingen. Maar ook gaan zwemmen, wandelen, een boek lezen en naar muziek luisteren zijn wat mogelijkheden. 

Lieke laat een 5G schema zien en legt uit dat het een volgt op het andere. Eerst zijn er tijdens de gebeurtenis de gedachten, dan het gevoel, het gedrag en het gevolg daarvan. 
 

Je kunt leren om tegen jezelf te zeggen: doe rustig aan, ontspan en vooral; adem goed uit. Gooi met die uitademing de angst de deur uit. Zodra je rustig en kort inademt en lang en rustig uitademt, zal dit de benauwdheid reduceren en zul je ontspannen. Inhalatietechniek en inhalatiemedicatie zijn nauw verbonden met elkaar. Het goed inhaleren is belangrijk en daar kan medicatie bij helpen.
 

Leer omgaan met stress en spanning. Hoe deze zelfzorg toe te passen is voor iedereen verschillend en daar zijn geen programma’s voor.

Wat kun je zelf doen?

Doe alsof je aan een roos ruikt. Niet te diep inademen. Dan rustig en lang uitademen. Vooral door de neus ademen is belangrijk. De neus filtert de schadelijke stoffen die binnenkomen en houdt deze vast voordat ze dieper in de luchtwegen kunnen komen. Dat is niet het geval met een mond ademhaling. Het creëert o.a. zelfs een slechte adem en droge mond mede door de bacteriën die binnenkomen. Neusademhaling vermindert het risico op luchtweginfecties. Daarnaast is de juiste houding ook belangrijk voor een goede of betere ademhaling. Rechtop staan is juist niet goed want dan krijgen de longen minder lucht naar binnen. Beter iets voorovergebogen. Neem de houding aan die goed voelt en je niet belemmerd. 

Bij warm weer ontstaat vaak het gevoel van benauwdheid. Een handventilator kan uitkomst bieden. Dit kost weinig energie en geeft toch het gevoel van meer lucht / zuurstof. 

Een goede houding geldt ook voor het slapen gaan. Neem bijvoorbeeld een extra kussen onder je hoofd.

Voor wat betreft de neusademhaling heeft Lieke nog aardige tips: 

• Houdt de rechterkant van je neus dicht en adem door de linkerkant. Dit helpt bij het ontspannen.
• Houdt de linkerkant van je neus dicht en adem door rechts. Dit activeert en helpt o.a. bij een lage bloeddruk en de werking van de spijsvertering, als je een volle buik hebt.

Een ander advies dat Lieke wil meegeven is het volgende:

Maak een kaartje met daarop een plan, voor als je benauwd wordt of in paniek raakt. Draag dit altijd bij je en stel je omgeving hier ook van in kennis. Dan weten zij wat ze moeten doen als je iets dergelijks overkomt. 

Aan het eind van deze middag kunnen er nog vragen gesteld worden.

Een vraag van een aanwezige betreft mensen met de longziekte Bronchiëctasieën. Bronchiëctasieën zijn blijvende verwijdingen van delen van de luchtwegen door beschadiging van de bronchuswand. Mensen met bronchiëctasieën hebben veel last van slijm.

De vraag: geldt alle verkregen informatie die vanmiddag is gegeven ook voor deze specifieke patiëntengroep en Lieke bevestigt dit. De problematiek van adembenemende angst komt bij alle longpatiënten voor. Lieke legt de werking van de longen uit en wat te doen bij het ondervinden van slijmproblemen. Sommige mensen proberen met de keel schrapen of kuchen dit op te lossen maar het helpt niet. Effectief hoesten door huffen zal echter betere resultaten geven. 

Hoe moet je huffen?

Als het slijm loskomt, moet het naar de luchtpijp toe. U gebruikt daarvoor de techniek van het 'huffen'. U ademt in en stoot de lucht in één keer uit. Dit is net zoals u bijvoorbeeld uw brillenglazen laat beslaan voordat u ze oppoetst.

Met deze uitleg kwam er een einde aan een weer zeer geslaagde middag met veel interesse, grote belangstelling en beantwoorde vragen.

Het volgende Longpunt zal plaatsvinden op dinsdag 18 november 2025. 

U zult hier t.z.t. nader over geïnformeerd/ uitgenodigd worden. Op een later tijdstip zullen wij het onderwerp bekend maken. Indien u vragen hebt, of belangstelling voor een bepaald onderwerp, mag u dit altijd aan ons laten weten. Wij zullen dit meenemen in ons overleg over het te bepalen onderwerp.

We verwelkomen u graag op ons volgende Longpunt, met koffie, thee en een koekje. 

Dank u wel voor uw aandacht.
 

Longfondsvrijwilligers regio Amsterdam, 
Lien Chu Tsai en Corrie Brandt
Boven IJ ziekenhuis,
longverpleegkundige en toegepast psychologe Lieke Spiegelenburg