Verslag Longpunt Beverwijk 7 februari 2024
Sprekers:
Longarts Dr. K. Pool RKZ en lid van het Palliatief team en Genette Brakenhoff longverpleegkundig coördinator hartrevalidatie.
Onderwerp: palliatieve zorg en inzichten in dyspnoe (kortademigheid)
Palliatieve zorg richt zich op vier domeinen: lichamelijk, psychisch, sociaal, zingeving. Wat kunnen de longarts en longverpleegkundige hierin betekenen?
Bij palliatieve zorg wordt er niet alleen naar het lichamelijke probleem gekeken, maar ook naar psychosociale aspecten en aspecten op gebied van zingeving. Eigenlijk naar de mens als totaal en ook naar de invloed van alle domeinen op de ervaren ziektelast.
Klachten (zoals benauwdheid bij COPD) worden beïnvloed door alle 4 de domeinen. Benauwdheid heeft een lichamelijke oorzaak, maar wordt ook erger als iemand bijvoorbeeld niet meer onder de mensen kan zijn of afhankelijk is geworden (sociale domein). Ook kunnen psychische klachten benauwdheid verergeren: door somberheid of angst (psychische domein) voel je de benauwdheid meer en tegelijkertijd geeft angst een te snelle ademhaling. Ook op het domein van zingeving kan er een probleem zijn: bijvoorbeeld doordat je niet meer bent wie je was/wilt zijn. Of dat er schuldgevoel of schaamte is. Dat kan ook de ervaren benauwdheid verergeren.
Vooral angst speelt een grote rol bij COPD
Bij COPD gaat de longcapaciteit steeds verder achteruit waardoor de benauwdheid erger wordt waardoor angstige gedachten een rol gaan spelen. Juist door die angst wordt de ademhaling ook weer minder goed (oppervlakkiger en te snel). Dat geeft weer meer benauwdheid.
Onder begeleiding van de longverpleegkundige zijn ademhalingsoefeningen en ontspanningsoefeningen hierbij belangrijk.
De kracht van de Adem: Bewust ademen verbetert je leven
Neusademhaling: “In”
Met getuite lippen uitademen
Diafragma/ onderbuik
6 tot 10/12 x per minuut
Rustig
Onhoorbaar
Licht
Horizontaal
Voordelen neusademhaling Nadelen mondademhaling
Bevochtiging Droge mond
Filtering Slechte adem
Reguleert de lucht Kost extra inspanning
Immuunsysteem Nadelige gevolgen voor de gezondheid
Stimulatie parasympatisch zenuwstelsel Chronische neusverstopping
Stimulatie buikademhaling Meer slijmaanmaak in de longen
Stikstofoxide (NO) aanmaak Slaapklachten
Minder risico op allergie Vermoeidheid
Ademen, denken en doen: Oefening opvangen benauwdheid
Mindset (denken)
- Positief denken / positieve mantra: “Ik kan dit ”Ik weet dat het straks weer over gaat”.
- Afleiding (mooie plek voorstellen, tellen)
- Stel u zelf gerust:
- “Ik blijf rustig” en blijf in het NU
- Focus op een rustige, on-diepe ademhaling, met name de uit-ademing verlengen
Doen
- Rescue medicatie (Berodual, Ventolin)
- Focus op de UIT-ademing
- Minder ademen
- Houding
- Buikademhaling
- Ventilator, raam open of natte doek
- Rustig blijven
- Steun partner of naasten vragen
Algemene tips
- Leer luisteren naar lichaamssignalen
- Tempo aanpassen, doseren over de week
- Blijf positief gericht en realistisch
- Meditatie/ ademhalingsoefeningen
- Griepprik halen in de herfst
- Bezoek dat ziek is, af berichten
- Let op de hygiëne
- Neuriën, zingen, mondharmonica spelen of muziek luisteren
Vervolg tips
- Leer luisteren naar lichaamssignalen
- Tempo aanpassen, doseren over de week
- Blijf positief gericht en realistisch
- Meditatie/ ademhalingsoefeningen
- Griepprik halen in de herfst
- Bezoek dat ziek is, af berichten
- Let op de hygiëne
- Neuriën, zingen, mondharmonica spelen of muziek luisteren
Tijdens de bijeenkomst ging Genette samen met de bezoekers de ademhalingsoefeningen doen, waardoor men dit ook zelf kon ervaren wat het brengt om de besproken en geleerde oefeningen zelf te doen.