Snellere maatregelen nodig voor Rookvrije Generatie

Uit nieuws van het RIVM blijkt er door het Nationaal Preventieakkoord stappen zijn gezet op weg naar een Rookvrije Generatie, maar dat er flink versneld moet worden om het doel te bereiken. Ook Nederlanders zijn voorstander van deze maatregelen, zo blijkt uit recent onderzoek. Het gaat om de volgende effectieve maatregelen:

• De prijs van tabak moet structureel blijven stijgen, elk jaar met minimaal 10% bovenop inflatie.
• Daarbij is belangrijk dat iedere roker gedurende het hele stopproces toegang heeft tot goede stoppen-met-roken-zorg.
• Het aantal verkooppunten moet sneller naar beneden en rookwaren zouden zo snel mogelijk alleen nog te koop mogen zijn in een beperkt aantal tabaksspeciaalzaken.
• Voor e-sigaretten (vapes) moeten dezelfde regels gaan gelden als voor traditionele sigaretten.

Sneller stappen nemen

Directeur Hartstichting en bestuurder Gezondheidsfondsen voor Rookvrij Hans Snijder: “Wij kijken niet op van deze resultaten. We zetten ons al jaren in om ervoor te zorgen dat kinderen kunnen opgroeien in de Rookvrije Generatie en het gaat niet snel genoeg. Daarbij zien we het afgelopen jaar een enorme trend van het vapen onder de jeugd. Het moet toch voor iedereen een no-brainer zijn dat we sneller stappen moeten nemen om het vapen en roken terug te dringen, en niet meer accepteren dat er jaarlijks 20.000 mensen overlijden aan de gevolgen van (mee)roken.”

Peiling onder Nederlands publiek

Verian heeft in opdracht van Longfonds, Hartstichting en KWF een peiling* gedaan onder 1467 Nederlanders en hen gevraagd naar hun mening over het afnemen van verkooppunten en het verhogen van accijnzen op tabak en e-sigaretten (vapes).

Accijnsverhoging

De tot nu toe enige geplande prijsverhoging op tabak gaat in op 1 april. Sigaretten kosten dan gemiddeld €11,20 per pakje (tegenover €9 nu). Uit de Flitspeiling van Verian blijkt dat de gemiddelde prijs voor de Nederlander op €30,- zou moeten liggen, wat dus veel hoger ligt dan de prijs nu.

De gezondheidsfondsen dringen er dan ook op aan dat de politiek aan de slag gaat met een meerjarenplan. Hans Snijder: “Nu is het zo dat er ieder jaar opnieuw bekeken wordt of er een prijsverhoging komt, en zo ja hoe hoog. We willen dat deze prijzen structureel omhoog gaan en dat wil de Nederlander ook blijkt uit het onderzoek."

Minder verkooppunten

Ook is uit het onderzoek gebleken dat 7 op de 10 Nederlanders de verkoop van sigaretten en e-sigaretten (vapes) per direct alleen in tabaksspeciaalzaken wil hebben. Waar nu gepland staat dat benzinestations tot 2030 mogen verkopen en gemakszaken tot 2032.

Longfonds, Hartstichting en KWF roepen daarom de politiek op om de huidige maatregelen wat betreft verkooppunten van tabak aan te scherpen. Hans Snijder: “Om de Rookvrije Generatie te bereiken moeten we sneller acteren. We moeten echt zorgen dat de benzinestations en gemakszaken eerder stoppen met de verkoop van tabaksproducten. Dat vinden wij niet alleen, dat vinden Nederlanders ook.”

Maatregelen vapes gelijk trekken

Vanaf 2025 mogen e-sigaretten (vapes) alleen verkocht worden in tabaksspeciaalzaken, terwijl dit voor overige tabaksproducten in 2032 is. Uit het onderzoek van Verian blijkt dat 6 op de 10 Nederlanders het er niet mee eens zijn dat deze regels verschillen.

Op vapes worden momenteel helemaal geen accijnzen geheven. Slechts 15% van de Nederlanders weet dit, blijkt uit de peiling. Een absurde situatie, aldus Snijder. “8 op de 10 Nederlanders vindt dit een slechte zaak, en wil dat er belasting op komt om te voorkomen dat kinderen beginnen met vapen.”

*Onderzoek naar verkooppunten en accijnsheffing tabak, uitgevoerd in december 2023 door Verian (voorheen Kantar Public) in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (GvRV). Onderzoek onder volwassen, aangevuld met jongeren van 16 en 17 jaar. Hierbij is gebruik gemaakt van het online onderzoekspanel Nipobase. In totaal hebben 1.467 volwassen en 343 jongeren (inclusief overlap) deelgenomen aan het onderzoek.
De data van de volwassen zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, sociale klasse en rookgedrag. De data van de jongeren zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio en sociale klasse. Lees de resultaten van deze flitspeiling.