Onderzoek: morfine helpt mensen met ernstig COPD die heel kortademig zijn
Een kleine hoeveelheid morfine kan goed zijn voor mensen met ernstig COPD. Het gaat dan om mensen met COPD die al de best mogelijke behandeling krijgen en toch nog erg kortademig zijn. Uit onderzoek blijkt dat ze hier met deze medicijnen minder last van hebben.
Agnes Reemers kan er over meepraten: ‘Ik durfde het zelf eerst nog niet te geloven, maar in korte tijd zag ik een grote verbetering.’ Reemers (74) heeft sinds 2002 COPD. Twee jaar geleden werd ze gevraagd om mee te doen aan het onderzoek van kennis- en behandelcentrum Ciro en de Universiteit Maastricht. Aan het onderzoek deden 124 mensen met COPD mee. Van deze groep kreeg de helft van de mensen een placebo, een tablet zonder werkzame stof. De andere helft kreeg morfinetabletten. Ze kregen een lage dosis, dus een kleine hoeveelheid van dit medicijn: maximaal dertig milligram per dag. 'Nadat ik allerlei testen had gedaan, kreeg ik blindelings een pot tabletten mee. Op vrijdag begon ik er mee. Zaterdag kwam er een zuster langs die mij helpt met aankleden. Die wist niet dat ik aan het onderzoek mee deed. Ze zei: 'Ik weet niet wat het is, maar ik merk verbetering bij je.''
Kwaliteit van leven omhoog
Agnes durfde het zelf eerst niet te geloven. 'Misschien heb je toch de placebo. Je twijfelt aan je lichaam. Maar het gekke was dat ik in korte tijd zoveel vooruit ging. Echt grote winst.' Ze neemt nu twee keer per dag een tablet morfine van tien milligram. Hierdoor kan ze onder meer verder lopen en makkelijker praten. 'Voor de morfine moest ik lang zitten voor ik mijn buikadem weer onder controle had, nu heb ik vlotter mijn adem terug.'
Deze resultaten komen vaker voor in het onderzoek. Want wat blijkt? De kwaliteit van leven van veel mensen met COPD wordt beter van het slikken van deze medicijnen. Het gaat dan om mensen met COPD die al de optimale behandeling krijgen en toch nog erg kortademig zijn. Onderzoeker Cindy van den Berg-Verberkt zegt dat de morfine het gevoel van kortademigheid minder maakt. En juist die kortademigheid zorgt ervoor dat mensen met COPD veel dagelijkse dingen niet meer (goed) kunnen doen. 'Wij hebben gezien dat als je deze kortademigheid behandelt met morfine, de kwaliteit van leven verbetert.'
Zijn er ook nadelen?
De reden dat morfine niet veel wordt gebruikt, is omdat niet duidelijk was wat de negatieve gevolgen van het medicijn zijn. 'Artsen zijn, zeker bij mensen met blijvende longziekten, vaak bang voor een negatief effect van morfine op de ademhaling', zegt specialist ouderengeneeskunde en arts palliatieve zorg dr. Daisy Janssen. Hier hoeven ze niet bang voor te zijn. Uit het onderzoek blijkt dat een lage dosis morfinetabletten niet slecht is voor de ademhaling. 'Morfine is dan ook een goede extra behandeloptie voor mensen met COPD die ondanks de gebruikelijke behandeling van hun ziekte nog steeds last hebben van ernstige kortademigheid.'
Bijwerkingen kunnen wel voorkomen. De onderzoekers noemen misselijkheid (vooral in het begin) en obstipatie (verstopping van de darmen). Dat is ook het enige minpunt voor Agnes: dat ze wat moeilijker naar het toilet gaat. 'Maar daar heb ik inmiddels iets voor en het is het mij meer dan waard. Al met al is de morfine voor mij echt een pluspunt.'
Gevolgen op lange termijn nog niet duidelijk
De onderzoekers hebben onderzocht wat maximaal dertig milligram morfine voor effect heeft op mensen met COPD. Ze hebben nu alleen gekeken naar deze gevolgen op korte termijn, en dat pakt dus goed uit. Maar wat de gevolgen zijn van een hogere dosis, of van deze medicijnen over langere tijd, dat is nog niet duidelijk. Onderzoeker Cindy van den Berg-Verberkt: 'Uit de praktijk blijkt dat de resultaten bij sommige mensen met COPD blijvend zijn. Bij anderen helaas niet. Bij sommige mensen werkt het ook helemaal niet. Waarom die verschillen er zijn, dat is niet duidelijk. Daarvoor is verder onderzoek nodig naar de effecten op de lange termijn.'
Vraag je huis- of longarts
Denk je dat morfine jou misschien kan helpen? Vraag er dan naar bij je huisarts of longarts.