Longmonitor: veel medicatiewissels bij mensen met een longziekte
Ruim 40% van de mensen met een longziekte die meededen aan de jaarlijkse Nivel Longmonitor geeft aan dat zij in het afgelopen jaar één of meer keer gewisseld zijn van medicatie. Als reden voor deze wisselingen noemen zij het vaakst een verandering in de vergoeding van de medicatie of in de verkrijgbaarheid ervan.
De meeste mensen met een chronische longziekte gebruiken langdurig medicatie. Maar liefst 90% van de ondervraagde mensen met COPD gebruikt langer dan een jaar één of meerdere voorgeschreven medicijnen. Voor mensen met astma is dit 82% en voor mensen met zeldzame longaandoeningen 80%. Van deze medicijngebruikers geeft in totaal 42% aan dat zij in het afgelopen jaar één of meerdere medicatiewissels hebben meegemaakt.
Verandering in vergoeding vaak genoemd als reden
Een medicatiewissel kan verschillende redenen hebben, medische en niet-medische. In het vragenlijstonderzoek voor de Longmonitor noemden de mensen met een longziekte het vaakst een niet-medische reden, namelijk dat het medicijn dat ze eerder gebruikten niet meer werd vergoed (25%). Hierbij zal het veelal om een merkwisseling gegaan zijn. Vooral mensen die van inhalatiemedicatie gewisseld zijn gaven dit als reden aan. De tweede reden die veel deelnemers noemden is ook een niet-medische, namelijk dat het medicijn niet langer verkrijgbaar is (23%). Dit leidde tot wisseling van merk of van het medicijn zelf. Als medische redenen werden genoemd dat het oude medicijn niet goed meer werkte (21%) of bijwerkingen gaf (13%). Opvallend is dat één op de vijf mensen (21%) aangaf dat de reden van de medicijnwissel hen niet was verteld.
Het regelmatig wisselen van medicijnen leidde de afgelopen jaren tot klachten en vragen van patiënten. Michael Rutgers, directeur Longfonds: “het onnodig omzetten op andere medicijnen kan grote gevolgen hebben voor de gezondheid. Mensen voelen zich soms benauwder en zieker na omzetting naar een ander medicijn. Dit willen we voorkomen. Als het niet anders kan, dan moeten mensen met een longziekte duidelijke instructies krijgen over het gebruik van hun nieuwe medicijn van bijvoorbeeld, hun arts, longverpleegkundige of van hun apotheker.”
De inhalatie-instructie verdient structureel aandacht
Mensen met een longziekte die een inhalator gebruiken, kunnen problemen ondervinden bij het gebruik van nieuwe medicatie omdat er verschillen zijn tussen inhalatoren. Een goede persoonlijke instructie over het gebruik van de nieuwe inhalator is daarom essentieel, evenals het regelmatig herhalen van deze instructie. In het vragenlijstonderzoek gaven bijna alle deelnemers aan de Longmonitor die een inhalator gebruiken (95%) aan dat zij in het verleden een persoonlijke instructie hadden gehad. Hoewel 70% van hen ook herhaalinstructies kreeg, gebeurde dit nog niet vaak op vaste, regelmatige momenten, bijvoorbeeld bij periodieke controles.
Onderzoeker Roland te Paske: “In de praktijk zien we dat veel gebruikers van inhalatiemedicatie vaak onbewust fouten maken in het gebruik, zoals te hard of te zacht inhaleren. Dit geldt voor nieuwe gebruikers, maar ook voor veel mensen die zich al ervaren voelen en inhalatiemedicatie langdurig gebruiken. Duidelijk instructies en regelmatige herhaling kan goed gebruik van inhalatiemedicatie ondersteunen.”
Afspraken medicatiewissel
Vorig jaar zijn er afspraken gemaakt over het verantwoord wisselen van medicijnen. Deze zijn vastgelegd in de leidraad verantwoord wisselen van medicijnen. Aanvullend op deze leidraad worden er afspraken gemaakt rondom het wisselen van inhalatiemedicijnen. Longfonds is hierbij nauw betrokken. Dit proces loopt nog.
Meer lezen over het onderzoek van Nivel? Bekijk de uitgebreide factsheet.