Kansen en zorgpunten voor gezonde lucht in hoofdlijnenakkoord

Het belang van gezonde lucht

De lucht in Nederland is de afgelopen decennia verbeterd, maar we zijn er nog lang niet. Op te veel plekken ademen we te veel dagen in het jaar ongezonde lucht in. Dat leidt tot longziekten als COPD en astma. Zo heeft 20% van de kinderen met astma dit gekregen door luchtverontreiniging. Ongezonde lucht verhoogt ook de kans op longkanker, hart- en vaatziekten, diabetes en Alzheimer. Bovendien verergeren de klachten bij de 1,2 miljoen Nederlanders die al een longziekte hebben. Met torenhoge zorgkosten tot gevolg. Daarom is het van groot belang dat Nederland maatregelen neemt om de luchtkwaliteit verder te verbeteren. 75% van de Nederlanders wil dit ook. We hebben het akkoord goed gelezen en zien zeker kansen, maar maken ons ook zorgen. 

Preventie meer centraal 

De partijen stellen in het akkoord dat preventie meer centraal komt te staan om de gezondheid te verbeteren, gezondheidsverschillen te verkleinen en de zorgvraag te beheersen. Hoe ze dit willen bereiken wordt alleen nog niet concreet gemaakt in dit hoofdlijnenakkoord. Als het gaat om het bevorderen van de gezondheid door verbetering van de luchtkwaliteit, zien we kansen in het akkoord, maar maken we ons ook grote zorgen door bepaalde plannen.  

Kansen voor gezonde lucht en gezonde longen 

Laten we positief beginnen. We lezen plannen die kunnen bijdragen aan betere luchtkwaliteit voor iedereen in Nederland. Zo wordt ingezet op meer duurzame energieproductie en willen de partijen groene groei bevorderen en schadelijke uitstoot verminderen en zo de omgeving schoner maken. Hoe? Door te investeren in duurzame energiebronnen.  Ook wordt zo snel mogelijk gestopt met het subsidiëren van biomassacentrales. Het verbranden van houtige biomassa maakt de lucht zeer ongezond, dus we zijn verheugd dat dit in het akkoord wordt ontmoedigd. Houtstook door particulieren wordt echter niet genoemd. Dat vindt Longfonds een gemiste kans. Want dat wordt door mensen met een longziekte als dé belangrijkste bron van ongezonde lucht in hun leefomgeving aangewezen. Het feit dat de partijen ook willen investeren in het verbeteren van de bereikbaarheid van regio’s met openbaar vervoer kan bijdragen aan gezondere lucht. Omdat dit mensen de mogelijkheid geeft te kiezen voor de trein of bus in plaats van dat ze gedwongen zijn de auto te pakken.  

Wegverkeer 

Longfonds maakt zich echter ook zorgen om plannen die niet gaan helpen om stappen in de goede richting te blijven zetten voor gezondere lucht in ons land. Zo willen de partijen bekijken op welke manier het instellen van zero-emissie zones kan worden uitgesteld. Dat is een rem op het verbeteren van de luchtkwaliteit in onze leefomgeving. Bovendien willen de partijen de maximumsnelheid weer verhogen naar 130 km per uur. Dat is geen stap vooruit, maar een grote achteruit. Het leidt namelijk tot aanzienlijk meer uitstoot van stikstofdioxide (NO2). NO2 tast de groei van de longen bij kinderen aan. Ook bij volwassenen is de longfunctie slechter in gebieden met een grote blootstelling aan NO2. 

Industrie 

Ook op het terrein van vervuilende industrie lezen we niet dat de gezondheid van burgers centraal staat, maar dat “het verdienvermogen van Nederland voorop moet staan”. Dat baart ons zorgen. De partijen willen geen nieuwe nationale maatregelen bovenop Europees beleid en daar waar mogelijk zelfs bestaande extra maatregelen schrappen. De Europese richtlijn voor luchtkwaliteit is wat Longfonds betreft juist niet ambitieus genoeg omdat hiermee de gezondheidsadviezen van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) niet worden nagestreefd. Nederland moet dus meer ambitieus willen zijn dan het Europees beleid in plaats van minder. Longfonds had graag gezien dat de partijen ook hier lef hadden getoond. Omwille van de volksgezondheid en om de druk op de zorg te verminderen. 

Veehouderijen 

De partijen willen verder met betrekking tot landbouw “onze directe leefomgeving versterken”. Als we lezen welke maatregelen de partijen hier voor ogen hebben, gaat dat dan ook niet leiden tot een gezondere leefomgeving voor omwonenden van veehouderijen. Het fijnstof dat veehouderijen veroorzaken vormt 27% van het totaal in Nederland. Het inademen van fijnstof is schadelijk voor onze longen. Uit het onderzoek Veehouderij en Gezondheid Omwonenden blijkt dat mensen die in de buurt wonen van veehouderijen vaker een lagere longfunctie en longontstekingen hebben. Daarbij komt dat mensen met COPD op die plekken meer gezondheidsklachten ervaren. Gezondheid van omwonenden heeft wat Longfonds betreft nog onvoldoende plek in de discussies over de landbouw. 

Gezondheid burgers moet op één staan 

Longfonds wil dat de gezondheid van omwonenden en een gezonde leefomgeving voor alle Nederlanders op één staat. Daar is in het akkoord nu te weinig aandacht voor. We roepen de bewindspersonen van het nu te vormen programkabinet op de ruimte te benutten die het hoofdlijnenakkoord biedt om gezondheid van burgers een centrale plek te geven. 

Gerelateerde artikelen op onze site: 

• Nederlanders eensgezind over belang van gezonde lucht