Preventie als sleutel voor gezonde longen

Schadelijke stoffen kunnen leiden tot longziekten

Een gezonde long kan zich slim weren tegen blootstelling aan schadelijke stoffen uit de omgeving. Als dat afweermechanisme niet goed werkt, kan dat leiden tot schade aan de longen. Na blootstelling kunnen longziekten als astma, COPD en longkanker ontstaan. Prof. Anke-Hilse Maitland - van der Zee van het Amsterdam UMC is hoofdonderzoeker van dit project. Zij zegt: 'We weten nog niet waarom de ene persoon wél en de andere geen longziekte krijgt. Wanneer iemand in het ziekenhuis komt met klachten is er meestal al zoveel schade aangericht en longfunctie verloren gegaan, dat er geen herstel meer mogelijk is. P4O2 wil een bijdrage leveren aan een veel vroegere opsporing om de schade te beperken en de kwaliteit van leven te verbeteren.'

Longziekten vroeg opsporen

Het P4O2-onderzoek richt zich op verschillende groepen mensen. Zo worden gezonde mensen onderzocht, mensen die besmet zijn geweest met het coronavirus en mensen met COPD. Hun bloed wordt onderzocht, er worden neusuitstrijkjes gedaan en in hun uitgeademde lucht wordt gezocht naar stofjes die de ontwikkeling van een longziekte kunnen voorspellen. Ook zoeken de wetenschappers naar medicijnen en andere behandelingen die een ernstige longziekte kunnen voorkomen of de schade kunnen herstellen. Bedrijven die meewerken aan dit onderzoek gaan bijvoorbeeld met nieuwe technieken CT-scans analyseren om signalen van vroege longschade op te sporen. Ook wordt de leefomgeving van de deelnemers in kaart gebracht. Maitland: 'Aan dit onderzoek werkt een bedrijf mee dat apparaatjes ontwikkelt om luchtkwaliteit te meten. Die apparaatjes kun je op je fiets monteren. Zo meten we met welke luchtvervuiling mensen in aanraking komen.'

De invloed van omgeving en levensstijl

Een aantal deelnemers aan het onderzoek krijgt advies over voeding, beweging en roken. De vraag is of met zo’n advies de kans op longziekten kan worden verkleind. In het laboratorium worden cel-modellen ontwikkeld die de complexe omgeving van de long nabootsen. Met deze modellen kijken de onderzoekers naar de invloed van omgeving en levensstijl op celschade. Die invloeden kunnen bijvoorbeeld luchtvervuiling of sigarettenrook zijn, maar ook stofwisselingsfactoren afkomstig uit spier- en vetweefsel.

De kracht van dit onderzoek

Maitland: 'De kracht van het P4O2 project zit in de multidisciplinaire samenwerkingen. Door het samenbrengen van veel verschillende expertises en big-data analyses kunnen we echt het verschil maken. Chronische longpatiënten verdienen een beter leven.'

Het samenwerkingsproject P4O2 (Precision Medicine for more Oxygen) is medegefinancierd met PPS-toeslag. Deze toeslag is door Topsector Life Sciences & Health beschikbaar gesteld aan Longfonds, ter stimulatie van publiek-private samenwerkingen. Het consortium bestaat uit toponderzoekers uit het hele land, private partijen en patiëntvertegenwoordigers die een internationaal leidende positie voor Nederland in het longonderzoek willen bevorderen. Partners en sponsors zijn Amsterdam UMC, Leids Universitair Medisch Centrum, UMC Groningen, UMC Utrecht, Universiteit Utrecht, Universiteit Maastricht, Maastricht UMC+, TNO, Aparito, Boehringer-Ingelheim, Breathomix, Clear, Fluidda, MonitAir, Ncardia, Nutricia, Ortec Logiqcare, Philips, Quantib-U, RespiQ, Roche, Smartfish, SODAQ, Thirona, TopMD, Long Alliantie Nederland (LAN) en het Longfonds. Het project is gesponsord door Novartis.