Mondkapjes

Vragen en antwoorden

• Waar moet ik een mondkapje dragen?

  Zorgaanbieders mogen zelf bepalen of een mondkapje in hun praktijk nodig is. Dit geldt ook voor huisartsen en zorginstellingen. Jouw zorgverlener kan je dus vragen een mondkapje te dragen. Ook als de zorgverlener dit niet van je vraagt, kun je er zelf voor kiezen om een mondkapje te dragen. Mensen met een longziekte die vanwege hun longproblemen geen mondkapje op kunnen, blijven vrijgesteld van het dragen van een mondkapje.

  Gebruik geen zelfgemaakte en stoffen mondkapjes. Wegwerpmondkapjes, zoals verkrijgbaar in supermarkten en drogisterijen, worden geadviseerd. Hierbij krijgen medische mondkapjes (type II) de voorkeur. 

• Welk mondkapjes worden aangeraden door de overheid?

  De overheid adviseert om geen stoffen of eigen gemaakte mondkapjes meer te dragen. Wegwerpmondkapjes, zoals verkrijgbaar in supermarkten en drogisterijen, worden geadviseerd. Hierbij krijgen medische mondkapjes (type II) de voorkeur.  

  Andere medische mondkapjes, zoals de FFP 2 en 3, worden afgeraden voor mensen met een longaandoening, omdat het langdurig dragen van een FFP2-masker kan leiden tot klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid en soms kortademigheid en benauwdheid. 

  Op de website van de overheid vind je meer info over het gebruik van mondkapjes. 

• Wat doet Longfonds als het gaat om het overheidsbeleid met betrekking tot mondkapjes?

  Vanuit onze positie als belangenbehartiger van mensen met een longziekte, vinden we het belangrijk dat mensen zoveel mogelijk een mondkapje blijven dragen in publieke ruimtes, juist om kwetsbare mensen te beschermen. Er zijn ook mensen met een longziekte die vanwege hun longproblemen juist geen mondkapje op kunnen. We willen dat zij vrijgesteld zijn en blijven van het dragen van een mondkapje.

  Als Longfonds zijn wij zijn lid van Ieder(in). Samen met Ieder(in) en de Patiëntenfederatie zijn we altijd in gesprek geweest met het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) over de maatregelen.

  Longfonds vindt het goed dat met de eigen verklaring en het faceshield (als alternatief) extra ondersteuning wordt aangeboden aan mensen die zijn vrijgesteld van de mondkapjesplicht. We hebben hier samen met Ieder(in) en de Patiëntenfederatie Nederland flink op aangedrongen.

  Ook is het goed dat er meer voorlichting en informatie komt voor mensen die de eigen verklaring en het faceshield kunnen gebruiken. Het is daarnaast van groot belang dat mensen die de mondkapjesplicht handhaven goed geïnformeerd zijn over de inzet van deze uitzonderingen.

• Wat als ik geen mondkapje kan dragen, omdat ik er benauwd van word door mijn longziekte. Moet ik dan toch een mondkapje dragen?

  Bij een mondkapjesplicht geldt een uitzondering voor mensen voor mensen die vanwege hun (zichtbare of onzichtbare) beperking of blijvende ziekte niet in staat zijn een mondkapje te dragen, op te zetten of die daarvan ernstig ontregeld raken. Als jij vanwege je longziekte door het dragen van een mondkapje last krijgt van je gezondheid, dan hoef je hem niet te dragen.

• Hoe moet ik aantonen dat ik niet in staat ben een mondkapje te dragen in verband met mijn longziekte?

  Veel longziekten zijn niet zichtbaar. Politie, boa’s en controleurs kunnen dan ook vragen waarom je geen mondkapje draagt. Je moet dan zelf aantonen dat je onder de uitzondering valt. De overheid ontwikkelde hiervoor het formulier ‘Eigen verklaring uitzondering mondkapjesplicht’. Vul dit formulier in en laat het zien aan de handhaver, als je vanwege jouw longziekte geen mondkapje kunt dragen. Naast de Eigen Verklaring blijft overeind dat je moet kunnen aantonen waarom je geen mondkapje draagt.

  Volgens de overheid kun je dit op verschillende manieren laten zien. Dit lijstje bewijsmiddelen is verwerkt in de Eigen Verklaring. We zetten ze hier op een rijtje. 

  • Een bewijs van een behandelrelatie van een (huis)arts of instelling*.
    * Dit gaat niet om een officiële medische verklaring (die mag een arts niet over zijn eigen patiënt afgeven), maar bijvoorbeeld om een bewijs van een afspraak bij een arts. Het gaat met nadruk om een bestaand document. Het is niet de bedoeling dat je jouw (huis)arts belt voor een nieuw op te stellen document.
     
  • Een verklaring van een begeleider of een naaste die gebeld kan worden.
     
  • Een hulpmiddel of relevante medicijnen.
     

  • Het dragen van een faceshield (spatscherm) omdat je niet in staat ben om een mondkapje te dragen.**
    ** Een faceshield bedekt de neus en mond niet volledig, en geldt daarom niet als wettelijk alternatief voor een mondkapje volgens de Tijdelijke Maatregelen Covid‐19. Als je hierboven hebt aangetoond dat je niet in staat bent om een mondkapje te dragen, mag je ervoor kiezen om een faceshield te dragen. Het dragen van een faceshield wordt gezien als aanwijzing dat er een medische indicatie aanwezig is. Met een faceshield kun je rekenen op meer begrip bij handhavers.

  Longfonds heeft samen met Ieder(in) en Patiëntenfederatie Nederland er steeds op ingezet dat mensen met een beperking of chronische ziekte de mogelijkheid moeten krijgen een faceshield te dragen in plaats van een mondkapje. Voor mensen die niet in staat zijn een mondkapje te dragen, bijvoorbeeld mensen met een longaandoening, kan zo’n faceshield uitkomst bieden.

• Hoe wordt de uitzondering op de mondkapjes gehandhaafd?

  De overheid geeft aan dat de politie, boa’s en conducteurs mensen kunnen vragen om zelf aannemelijk te maken dat deze uitzondering voor hen geldt (zie vraag hierboven). Met de ‘Eigen Verklaring Uitzondering Mondkapjesplicht’ wordt de handhaving op de plekken waar de mondkapjesplicht van kracht blijft aanzienlijk eenvoudiger, omdat misbruik van deze verklaring strafbaar is.

• Moet ik bij de kapper en schoonheidsspecialist een mondkapje dragen als ik daarheen ga?

  Nee, momenteel geldt er nergens meer een mondkapjesplicht.

• Moet ik een mondkapje dragen als ik naar de fysiotherapeut ga?

  Zorgverleners zoals huisartsen en fysiotherapeuten mogen zelf bepalen of ze aan hun patiënten vragen een mondkapje te dragen of niet. Het zal vaak zo zijn dat ook daar gevraagd wordt een mondkapje te dragen. Op basis van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) hanteren ziekenhuizen en zorginstellingen eigen regels ten aanzien van mondkapjes of andere persoonlijke beschermingsmiddelen. Patiënten, bezoekers en zorgverleners dienen deze te volgen. 

  De beroepsvereniging heeft fysiotherapeuten geadviseerd om patiënten te vragen een mondkapje te dragen. De fysiotherapeut kan je dus vragen dit te doen. Maar de uitzonderingsregel voor mensen die geen mondkapje kúnnen dragen, geldt ook. Overleg met jouw fysiotherapeut hierover. 

• Moet ik een mondkapje op als ik naar de (huis)arts ga?

  Zorgverleners zoals huisartsen en fysiotherapeuten zijn uitgezonderd van de plicht. Ze mogen zelf bepalen of ze aan hun patiënten vragen een mondkapje te dragen of niet. Het zal vaak zo zijn dat ook daar gevraagd wordt een mondkapje te dragen. Op basis van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) hanteren ziekenhuizen en zorginstellingen eigen regels ten aanzien van mondkapjes of andere persoonlijke beschermingsmiddelen. Patiënten, bezoekers en zorgverleners dienen deze te volgen.

  De beroepsvereniging heeft huisartsen geadviseerd om patiënten te vragen een mondkapje te dragen. De huisarts kan je dus vragen dit te doen. Maar de uitzonderingsregel voor mensen die geen mondkapje kúnnen dragen, geldt ook. Overleg met jouw huisarts hierover.

  Deze richtlijn geldt ook voor bezoek aan het ziekenhuis. Kijk hiervoor op de website van jouw ziekenhuis. 

• En hoe zit het met sporten?

  Mondkapjes zijn niet verplicht tijdens het sporten, acteren, muzikale repetities of optredens en het geven van interviews op radio en tv.

• Welke tips kunnen jullie mij geven om de benauwdheid door het dragen van een mondkapje zo veel mogelijk te verminderen?

  • Oefen thuis met het dragen van het mondkapje. Begin met het opzetten van een mondkapje als je rustig zit. Adem rustig in en uit. Daarna begin je eens met een stukje lopen in huis, let erop dat je je tempo heel laag houdt. Probeer daarna een half uurtje je mondkapje op te houden terwijl je een boek leest.
  • Zorg dat je niet gehaast bent als je op reis of naar een publieke binnenruimte gaat. Neem de tijd. Bijvoorbeeld als je met het OV reist, zorg dat je ruim van tevoren bij het station of bij de bushalte bent. Zodat je op adem kunt komen en niet meer benauwd bent voordat je je mondkapje opzet.
  • Heb je van je arts ‘resume medicatie’ gekregen (een kortwerkende luchtwegverwijder zoals salbutamol, terbutaline, ipratropium), dan kun je - eventueel in overleg met je arts - voordat je het mondkapje gebruikt een extra puf nemen.
  • Ga op rustige momenten naar de supermarkt. Supermarkten zijn verplicht om specifieke openingstijden (twee uur per week) in te stellen voor kwetsbare mensen.

• Zijn niet-medische mondkapjes gevaarlijk (zuurstoftekort en overschot aan CO2)?

  Als je mondkapjes op de juiste manier en volgens voorschriften gebruikt zijn deze niet gevaarlijk. Een papieren wegwerpmasker is voldoende luchtdoorlatend.

  Het dragen van mondkapjes kan wel oncomfortabel zijn, een vervelende warme lucht rond het gezicht geven en kan vooral voor mensen met een longziekte een gevoel van benauwdheid geven. Let er daarbij dat het mondmasker niet vochtig wordt, door bijv. regen of uitademingslucht. Maar het dragen van een mondkapje leidt niet tot een zuurstoftekort of te veel CO-2 in je bloed.

• Beschermt het niet-medische mondkapje mij tegen besmetting?

  Niet-medische mondkapjes kunnen een functie hebben op drukke plaatsen waar de 1,5 meter afstand niet altijd in acht kan worden genomen. Als iedereen een mondkapje draagt, kunnen niet-medische mondkapjes een beperkte bijdrage leveren aan het beperken van de verspreiding. Het beschermt vooral de ander. De beste bescherming blijft nog steeds het vermijden van situaties waarin je besmet kunt worden. Daarom is het advies aan kwetsbare mensen om mensenmassa’s zoveel mogelijk te vermijden.

• Meer informatie

  Meer informatie van de overheid over het gebruik van mondkapjes:

  • Het gebruik van mondkapjes | Coronavirus COVID-19 | Rijksoverheid.nl