Mondkapjes in publieke binnenruimtes
Vanaf 1 december is het dragen van een mondkapje verplicht voor iedereen vanaf 13 jaar, maar er is een uitzondering mogelijk. Wat betekent dit advies, de verplichting en de uitzonderingsregel voor mensen met een longziekte? Daar krijgen we veel vragen over. Hieronder vind je de antwoorden op deze veelgestelde vragen.
Ga naar de pagina mondkapjes en reizen voor vragen over het gebruik van mondkapjes in het OV.
Vragen en antwoorden
-
Vanuit onze positie als belangenbehartiger van mensen met een longziekte, vinden we het belangrijk dat mensen zoveel mogelijk een mondkapje dragen, juist om andere kwetsbare mensen te beschermen. Er zijn ook mensen met een longziekte die vanwege hun longproblemen juist geen mondkapje op kunnen. We willen dat zij vrijgesteld zijn en blijven van het dragen van een mondkapje.
Als Longfonds zijn wij zijn lid van Ieder(in). Samen met Ieder(in) en de Patiëntenfederatie zijn we in gesprek geweest met het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) over de maatregelen.
Longfonds vindt het positief dat met het kaartje en het faceshield (als alternatief) extra ondersteuning wordt aangeboden aan mensen die zijn vrijgesteld van de mondkapjesplicht. We hebben hier de afgelopen tijd samen met Ieder(in) en de Patiëntenfederatie Nederland flink op aangedrongen.
Ook is het goed dat er meer voorlichting en informatie komt voor mensen die het kaartje en faceshield kunnen gebruiken. Het is daarnaast van groot belang dat mensen die de mondkapjesplicht handhaven goed geïnformeerd zijn over de inzet van deze uitzonderingen.
We blijven de ontwikkelingen nauwgezet volgen.
-
Het dragen van een mondkapje in publieke binnenruimtes is vanaf 1 december 2020 een verplichting. Dit geldt ook voor mensen met een blijvende ziekte, zoals mensen met een longziekte. Gelukkig is er een uitzondering voor bepaalde groepen mensen.
Deze uitzondering geldt onder meer voor mensen die vanwege hun (zichtbare of onzichtbare) beperking of blijvende ziekte niet in staat zijn een mondkapje te dragen, op te zetten of die daarvan ernstig ontregeld raken. Als jij vanwege je longziekte door het dragen van een mondkapje last krijgt van je gezondheid, dan hoef je hem niet te dragen.
-
Veel longziekten zijn niet zichtbaar. Politie, boa’s, winkelpersoneel en controleurs kunnen dan ook vragen waarom je geen mondkapje draagt. Je moet dan zelf aantonen dat je onder de uitzondering valt. Volgens de overheid kun je dit op verschillende manieren laten zien. We zetten ze hier op een rijtje. Kijk ook op de website van de Rijksoverheid voor meer informatie.
- Een kaartje waarmee je je beroept op je vrijstelling (hier uit te printen bijvoorbeeld).
Op het kaartje staat aangegeven dat je onder de uitzondering van de mondkapjesplicht valt. Het kaartje kun je downloaden, printen en bij je dragen. Je kunt het kaartje als eerste ‘bewijsmiddel’ laten zien aan handhavers, controleurs of winkelpersoneel. Het kaartje is geen officiële vrijstelling vanuit de overheid voor de mondkapjesplicht. Het moet je makkelijker maken om aan te tonen dat je onder de vrijstelling vallen. Verificatie van het kaartje bij een erkende partij zoals een zorgverlener kan de waarde van het kaartje als bewijsmiddel versterken.
Aan het kaartje kun je extra informatie toevoegen. Bijvoorbeeld:
– de reden van geen mondkapje (in het kort);
– naam en telefoonnummer van jouw behandelaar of van een naaste;
– stempel of sticker van jouw zorginstelling of huisarts.Het is nog onzeker of alle zorgverleners meewerken aan de verificatie van het uitzonderingskaartje. Zowel de Artsenkoepel KNMG als de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) hebben aangegeven dat een medische verklaring alleen mag worden afgegeven door een onafhankelijke arts en niet door de eigen (huis-)arts.
- Het dragen van een faceshield (spatscherm)
Als jij geen mondkapje op kan vanwege je longziekte, dan zou een spatmasker (of faceshield) een alternatief voor jou kunnen zijn. Op rijksoverheid.nl staat letterlijk: “Met een faceshield kun je vaak rekenen op begrip bij handhavers. Als je een faceshield draagt zullen handhavers je in de meeste gevallen niet eens meer vragen om aanvullend bewijs, omdat je met het dragen van een faceshield laat zien dat je jouw eigen gezondheid en die van anderen in het oog wil houden.”
Longfonds heeft samen met Ieder(in) en Patiëntenfederatie Nederland er steeds op ingezet dat mensen met een beperking of chronische ziekte de mogelijkheid moeten krijgen een faceshield te dragen in plaats van een mondkapje. Voor mensen die niet in staat zijn een mondkapje te dragen, bijvoorbeeld mensen met een longaandoening, kan zo’n faceshield uitkomst bieden.
- Een bewijs van behandelrelatie met jouw (huis)arts, behandelaar, instelling of zorgorganisatie.
Het gaat hier niet om een officiële medische verklaring (die mag een arts niet over zijn eigen patiënt afgeven), maar bijvoorbeeld om een bewijs van een afspraak bij een arts. Het gaat om een bestaand document. Het is dus niet de bedoeling dat je jouw (huis)arts belt voor een nieuw op te stellen document.
- Jouw hulpmiddel of medicijnen laten zien.
-
De overheid geeft aan dat de politie en boa’s mensen kunnen vragen om zelf aannemelijk te maken dat deze uitzondering voor hen geldt (zie vraag hierboven).
We hebben aan de overheid verzocht om de uitzonderingsregel actief onder de aandacht te brengen bij handhavers, zoals de politie, boa’s en ondernemers (bijv. winkeliers). Zo wordt meer voorkomen dat mensen die vanwege hun beperking of ziekte geen mondkapje kunnen dragen straks geweigerd worden in bijvoorbeeld een winkel of het ziekenhuis. Of zelfs een boete krijgen.
-
Winkeliers zijn niet verplicht om de mondkapjesplicht te handhaven. Wel kunnen ze eigen huisregels opstellen, waardoor ze toch de toegang kunnen weigeren aan mensen zonder mondkapje. We hebben de overheid verzocht om de uitzonderingsregel actief onder de aandacht te brengen, ook bij ondernemers zoals winkeliers. Zo wordt meer voorkomen dat mensen die vanwege hun beperking of ziekte geen mondkapje kunnen dragen straks geweigerd worden in bijvoorbeeld een winkel of het ziekenhuis.
Loop je tegen problemen aan als het gaat om de mondkapjesplicht of de handhaving hiervan? Deel die dan bij het Meldpunt van Ieder(in). Het telefoonnummer is 085-4007022.
-
Ondanks de uitzondering kan het natuurlijk zijn dat er toch mensen zijn die onterecht een boete krijgen. Is dat het geval, dan kun je volgens de overheid in bezwaar gaan tegen deze boete. De overheid geeft aan dat dit op dezelfde manier gaat als het bezwaar bij andere boetes.
Loop je tegen problemen aan als het gaat om de mondkapjesplicht of de handhaving hiervan? Deel die dan bij het Meldpunt van Ieder(in). Het telefoonnummer is 085-4007022.
-
Bij contactberoepen is de anderhalve meter-maatregel vaak niet realistisch. Daarom wordt ook bij onder andere de kapper, tijdens de rijles en bij de schoonheidsspecialist het dragen van een mondkapje verplicht. Dit geldt zowel voor de klant als voor de beoefenaar van het contactberoep. De uitzonderingsregel voor mensen die geen mondkapje kúnnen dragen, blijft gelden. Overleg met jouw kapper, schoonheidsspecialist of andere professional hierover.
-
Zorgverleners zoals huisartsen en fysiotherapeuten zijn uitgezonderd van de plicht. Toch zal het vaak zo zijn dat ook daar gevraagd wordt een mondkapje te dragen. Op basis van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) hanteren ziekenhuizen en zorginstellingen eigen regels ten aanzien van mondkapjes of andere persoonlijke beschermingsmiddelen. Patiënten, bezoekers en zorgverleners dienen deze te volgen.
De beroepsvereniging heeft fysiotherapeuten geadviseerd om patiënten te vragen een mondkapje te dragen. De fysiotherapeut kan je dus vragen dit te doen. Maar de uitzonderingsregel voor mensen die geen mondkapje kúnnen dragen, geldt ook. Overleg met jouw fysiotherapeut hierover.
-
Zorgverleners zoals huisartsen en fysiotherapeuten zijn uitgezonderd van de plicht. Toch zal het vaak zo zijn dat ook daar gevraagd wordt een mondkapje te dragen. Op basis van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) hanteren ziekenhuizen en zorginstellingen eigen regels ten aanzien van mondkapjes of andere persoonlijke beschermingsmiddelen. Patiënten, bezoekers en zorgverleners dienen deze te volgen.
De beroepsvereniging heeft huisartsen geadviseerd om patiënten te vragen een mondkapje te dragen. De huisarts kan je dus vragen dit te doen. Maar de uitzonderingsregel voor mensen die geen mondkapje kúnnen dragen, geldt ook. Overleg met jouw huisarts hierover.
Deze richtlijn geldt ook voor bezoek aan het ziekenhuis. Kijk hiervoor op de website van jouw ziekenhuis.
-
Mondkapjes zijn niet verplicht tijdens het sporten, acteren, muzikale repetities of optredens en het geven van interviews op radio en tv.
-
- Zorg voor een mondkapje van dichtgewoven maar dunne stof of van ander niet te dik materiaal.
- Oefen thuis met het dragen van het mondkapje. Begin met het opzetten van een mondkapje als je rustig zit. Adem rustig in en uit. Daarna begin je eens met een stukje lopen in huis, let erop dat je je tempo heel laag houdt. Probeer daarna een half uurtje je mondkapje op te houden terwijl je een boek leest.
- Zorg dat je niet gehaast bent als je op reis of naar een publieke binnenruimte gaat. Neem de tijd. Bijvoorbeeld als je met het OV reist, zorg dat je ruim van tevoren bij het station of bij de bushalte bent. Zodat je op adem kunt komen en niet meer benauwd bent voordat je je mondkapje opzet.
- Heb je van je arts ‘resume medicatie’ gekregen (een kortwerkende luchtwegverwijder zoals salbutamol, terbutaline, ipratropium), dan kun je - eventueel in overleg met je arts - voordat je het mondkapje gebruikt een extra puf nemen.
- Ga op rustige momenten naar de supermarkt. Supermarkten zijn verplicht om specifieke openingstijden (twee uur per week) in te stellen voor kwetsbare mensen.
-
Als je mondkapjes op de juiste manier en volgens voorschriften gebruikt zijn deze niet gevaarlijk. Een papieren wegwerpmasker of herbruikbaar masker van dichtgewoven maar dunne textiel zijn voldoende luchtdoorlatend.
Het dragen van mondkapjes kan wel oncomfortabel zijn, een vervelende warme lucht rond het gezicht geven en kan vooral voor mensen met een longziekte een gevoel van benauwdheid geven. Let er daarbij dat het mondmasker niet vochtig wordt, door bijv. regen of uitademingslucht. Maar het dragen van een mondkapje leidt niet tot een zuurstoftekort of te veel CO-2 in je bloed.
-
Niet-medische mondkapjes kunnen een functie hebben op drukke plaatsen waar de 1,5 meter afstand niet altijd in acht kan worden genomen. Als iedereen een mondkapje draagt, kunnen niet-medische mondkapjes een beperkte bijdrage leveren aan het beperken van de verspreiding. Het beschermt vooral de ander. De beste bescherming blijft nog steeds het vermijden van situaties waarin je besmet kunt worden. Daarom is het advies aan kwetsbare mensen om mensenmassa’s zoveel mogelijk te vermijden.
-
Meer informatie over gebruik van mondkapjes in het dagelijks leven:
Gratis nieuwsbrief
✔ Alles over behandeling van longziekten
✔ Nieuws over het werk van Longfonds
✔ Laatste ontwikkelingen in onderzoek
✔ Tips om je longen gezond te houden
Ruim 100.000 mensen gingen je voor!
Stuur mij nieuws en tips